12+/Mezun Türk Edebiyatı Test 23

Aşağıdakilerden hangisi Servetifünun Dönemi’ne “Edebiyatıcedide” de denmesinin sebebidir?

Batı edebiyatının etkisiyle gelişen yeni edebiyata geçişin yavaş ve doğal bir süreçte gerçekleşmesi gerektiğine inanan —-, eski edebiyata karşı ılımlı yaklaşmış, eski edebiyatın tamamen gözardı edilmesine karşı çıkarak iyi yönlerinin korunması gerektiğini ileri sürmüş ve eski ile yeni arasında bir uyum oluşturmanın yolunu aramıştır. Sanatçı Servetifünun’un oluşum zeminine de hizmet eden eski-yeni tartışmasına “Demdeme” başlıklı çalışması ile dâhil olmuştur.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdaki sanatçılardan hangisi getirilmelidir?

(I) Servetifünun sanatçıları “sanat için sanat” ilkesine bağ- lıdırlar. (II) Cümlenin dize ya da beyitte tamamlanması kuralını yıkmışlar ve cümleyi özgürlüğüne kavuşturmuşlardır. (III) Fransız İhtilali’nin getirdiği yurt, hak, adalet, özgürlük, eşitlik gibi kavramları Türk edebiyatına taşımışlardır. (IV) Teknik açıdan sağlam eserler kaleme almış, betimlemeyi ve nesnelliği benimsemişlerdir. (V) Edebî tür ve şekiller ile üslup özellikleri itibarıyla Türk edebiyatına pek çok yenilikler getirmişlerdir.

Numaralanmış yargılardan hangisi Servetifünun sanatçıları ile ilişkilendirilemez?

Aşağıdaki özelliklerden hangisinin Tanzimat ve Servetifünun Dönemi için ortak olduğu söylenebilir?

(I) Topluluğun sanat anlayışının şekillenmesinde Abdülhak Hamit Tarhan’ın yenilikçi şiir uygulamaları ve Recaizade Mahmut Ekrem’in sanat görüşleri ile girdiği edebî tartışmalar etkili olmuştur. (II) Örneğin 1895’te Hasan Asaf adlı bir şairin kaleme aldığı Burhan-ı Kudret adlı şiir vesilesiyle gündeme gelen “Kafiye kulak için midir yoksa göz için mi?” tartışmasındaki kulaktan yana tutumu ya da her şeyin şiire konu olabileceği fikrine getirdiği itirazlar önemli birer belirleyici olmuştur. (III) İkinci Abdülhamit Dönemi siyasi atmosferi, sanatçıların yetişme şartları ve eğitimleri ile örnek alınan Batı kaynaklı edebî akımlar da topluluğun diğer biçimlendiricileridir. (IV) Bu yenilikçi grup adını 1891 yılında Ahmet İhsan Tokgöz tarafından yayımlanmaya başlanan ve fen mecmuası içeriğine sahip olan bir dergiden alır. (V) Tevfik Fikret’in yazı işleri müdürlüğüne getirilmesi ile de söz konusu mecmua, tam anlamıyla bir sanat ve edebiyat dergisine dönüşecektir.

Servetifünun Dönemi’nin oluşum süreci ile ilgili numaralanmış tespitlerden hangisinde bir bilgi yanlışı yapılmıştır?

Ali Ekrem Bolayır’ın kaleme aldığı bu uzun yazı, Divan edebiyatından başlayarak o döneme kadar Türk şiirinin gelişimini anlatmakta ve Servetifünun şiirini ifade ve içerik tercihleri yönünden gözden geçirmektedir ki bu özelliğiyle bir tür özeleştiridir. Ekrem Bey Servetifünun’un dağılma nedenlerinden biri olarak da gösterilen bu yazıda Servetifünun şairlerinden başta Tevfik Fikret ve Cenap Şahabettin olmak üzere birçok şairin şiirlerinden örnekler sunmakta ve onlarla ilgili değerlendirmelerde bulunmaktadır.

Bu parçada hakkında bilgi verilen metnin başlığı aşağıdakilerden hangisidir?

Servetifünun, Mektep ve Mütalaa dergilerinde edebî yazıları; Tarik, Sabah ve Saadet gazetelerinden tercümeleri yayımlanan, daha sonra ise ismi çıkardığı Tanin gazetesi ile özdeşleşen —-, bazı yazarlarla kalem münakaşaları yapmıştır ki Bu edebî polemiklerinden “Kavgalarım” ve Edebî Hatıralar” adlı kitaplarında söz etmektedir.

Bu parçada boş bırakılan yere ismi getirilmesi gereken sanatçı aşağıdakilerden hangisidir.

Aşağıdaki yazar-eser eşleştirmelerinde hangisi yanlıştır?

Türk edebiyatında modern anlamda edebî tenkidin başlatıcısı kabul edilen Servetifünuncular hangi düşünürün “ırk, muhit ve zaman” sözcükleriyle kodlanan kuramından etkilenmişlerdir?

I. Bir şey güzel olmak için bizâtihi müfîd (faydalı) olmak şarttır” diyenler mahâsin-i san’atı (sanatın güzelliğini) münker (inkar etmiş) gibidirler.

II. Bugün artık yalnız manzum ve mukaffâ’ (kafiyeli) söze şiir denilmekten başka güzel olmazsa manzum ve mukaffâ’ söz şiir addolunmuyor (kabul edilmiyor).

III. Müellefât-ı edebiyyede (edebî metinlerde) sanat ve zînet göstermek maksad-ı aslî hükmüne girdiğinden, kelâmın bünye-i vücudu (bedeni) olmak lâzım gelen mânâ pek çok âsârda (eserde) satılık elbiseyi irae (göstermek) için istimâl olunan (kullanılan) ağaç parçalarına mümasildir (benzemektedir).

Numaranmış yargılardan hangisi ya da hangileri Servetifünun Edebiyatı’nın sanat görüşünü yansıtmaz?

Kelime-i Arabî, Farsî, Türkçe, ne olursa olsun son hecelerde tevâfuk tam bulundukça şart-ı kâfiye mükemmelen hâsıldır. İşte bu kâide-i semâ’iyeye ittibâ ettiğimiz içindir ki nazmımızda büyük bir vüs’at hâsıl oldu:

Evet, muhatabımın fikri pek musarrahtı:

O muğlakât-i hayaliyeden ne anlaşılır?

Meali yok, yine âsâr-ı ber-güzîde adı…

Şu hâl-i cehline erbâb-ı fikrin şaşılır!

Farz edelim ki şu kıtanın birinci mısraını ez-kazâ eski şairlerimizden biri söyleyivereydi, biçare kıtayı ikmâl için ne kadar müşkülâta duçar olacaktı: ‘Musarrahtı’ kelimesine kafiye bulmalı! Arabî, Farsî kelimelerin Türkçe kelimelerle takfiyesine bugün sarahaten verdiğimiz cevâz kudema beyninde musarrah olmadığından biçare nâzım bir kere “musarrah” kelimesinin pençe-i tazyîkine düştü mü, artık ‘mukarrah’ falan gibi kafiye aramaya başlar, nihayet kafiyenin tesir-i bâridiyle müncemid bir manzume vücuda getirebilirdi.

Bu parçada anlatılmak istenen aşağıdaki yargılardan hangisinde verilmektedir?

Boulogne Ormanı Paris’in, bu memure-i medeniyetin, bir sakininde yetiştirilmiş bir memure-i vahşettir: Bir orman ki geniş caddeleri, latif köşkleri, göllerindeki adacıkların köprüleri, nehirlerinin vapurları olmasa insan Amarika’nın bir hadika-i bikri zanneder. İnsanların bir çölde yetiştirdikleri bu orman Paris’in onda birine, adeta büyük bir şehre muadil olup orman olabilmek için hiçbir şeyi noksan değildir. Çağlayanları vardır ki Amerika’nın Niagara’sı hakkında bir fikr-i mücmel verir, gölleri vardır ki İsviçre’nin nevahi-i erbaa göllerinin birer numunesidir. Buz deryaları vardır ki insana Sibirya’dan hatıra verir. Öyle meydanları vardır ki bir orduyu müsteab-ı husulesi eder. Sekiz dizi araba istiab edecek caddeleri vardır ki üç kilometre mümted olur. Öyle koruları vardır ki topraklarına güneş isabet etmez.

Servetifünun Dönemi ürünlerinden biri olan bu metin parçası için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?