12+/Mezun Felsefe A Test 29

Tarihin her döneminde güç arayışı ve bu gücü elde etmek için mücadeleler yaşanmıştır. Her toplum iktidarının gücünü belli bir kaynaktan alır. Bunlar tarihsel sürece göre değişim gösterir. Örneğin eski Türk devlet geleneğinde, “hakan” gücün kaynağını töreden alırken, Ortaçağ Avrupa devletlerinde kralların güç kaynağı dine dayandırılmaktadır. Hukuk devletinde gücün kaynağı ise halkın kendisidir. Yöneticiler yazılı kurallar çerçevesinde iktidara gelirler, kurallar doğrultusunda yetkilerini kullanırlar, yine kurallara göre iktidardan ayrılırlar.

Pozitif hukuka dayalı egemenlik biçiminde, gücün kaynağı aşağıdakilerden hangisidir?

“Tabiata uygun olarak kurulmuş bir devlet, akıllı olmasını, kendisini yöneten zengin bir kitlenin iyi eğitimli, alanında yetkin ve seçkin bir topluluğun bilgisine borçludur.”

Parçada verilen görüş aşağıdaki yönetim biçimlerinden hangisine karşılık gelmektedir?

– Doğruluk varsa, bir tek insanda olduğu kadar bütün bir insan topluluğunda da vardır, değil mi?

– Elbette. – Peki, toplum bir tek insandan daha büyük bir şey diyemez miyiz?

– Diyebiliriz.

– Bundan şuna geçebiliriz: Daha büyük olan bir şeyde doğruluk, daha büyük ölçüde vardır”

Platon’un “Devlet” adlı eserinden yapılan bu alıntıdan aşağıdaki yargılardan hangisi vurgulanmaktadır?

Siyaset bilimci Maurice Duverger siyaseti şöyle tanımlar: Siyaset, hem bir çatışma ve iktidar kavgasıdır hem de toplumun tüm üyelerinin yararına olabilecek bir düzen yaratma aracıdır. İnsanlar zorunlu ya da gönüllü olarak kendilerini bir düzenin içinde bulurken, bunu değiştirmek, geliştirmek veya yıkmak isteyebilirler. Siyasetin doğası, insanla doğrudan ilgilidir.

Parçada aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

“Devlet, toplumun haklarını mı, yoksa bireyin hakkını mı koruyacaktır?, Devlet için fertlerin feda edilmesi doğru mudur?, Devletin toplumsal ilişkileri düzenleme amacı ne olmalıdır?…” Bu sorulara ilişkin Batılı filozoflar kadar, İslam bilginlerinin eserleri ve devlet içindeki etkinlikleri de, güçlü ve adil yönetimlerin oluşmasına kaynaklık etmiştir. Yusuf Has Hacip “Kutadgu Bilig”, Farabi “El Medinetü’l Fazıla”, Gazali “Nasihat-ül Mülük”, Maverdi “El Ahkâmmü’s Sultaniye”, İbni Haldun “Mukaddime”, İmam Ebu Yusuf “Kitabül Haraç” gibi eserlerle adil devletin temel prensiplerini ortaya koymuşlar ve Batı filozoflarına ilham kaynağı olmuşlardır.

Verilen parçada anlatılmak istenen temel düşünce aşağıdakilerden hangisidir?

Türk-İslam filozofu Farabi, devleti, erdemli şehir ve erdemsiz şehir olarak ikiye ayırır. Erdemli şehir; iş bölümü ve sosyal dayanışmanın, hukukun ve sosyal adaletin tam olarak uygulanması için, bilge ve ahlâkî erdemleri ilke edinmiş bir kişi tarafından yönetilmelidir. Platon ise; “Devleti kim yönetmelidir?” sorusuna, “filozoflar” diye cevap verir. Çünkü filozoflar, yönetimi en iyi bilen insanlardır. Bu anlamda en zor eğitimden başarıyla çıkan filozoflar kral olmalı ve ülkeyi yönetmelidir.

Bu iki düşünüre göre, ideal bir devletin yöneticilerinde bulunması gereken temel nitelikler aşağıdakilerden hangileri olmalıdır?

I. Devlette çalışan memurların hiyerarşik biçimde sınıflanması.

II. Yönetimin mevcut anayasaya uygun olması.

III. Anayasanın bireye tanıdığı yetki.

IV. Toplumun genel anlamda düzensizliği veya huzursuzluğu.

Verilen açıklamalarda aşağıdaki siyaset felsefesinin temel kavramlarından hangisine yer verilmemiştir?

Toplumsal örgütlenme ve iş bölümü olmadan önce insan kendi kendisine yetemediği için bir düzene ihtiyaç duymuştur. Devlet zamanla, üreticiler, askerler ve yöneticiler gibi bazı sınıflara ayrılmıştır. Her sınıf üzerine düşeni yaparak, insanların temel ihtiyaçlarını karşılamıştır. Kurallar ve kurumlar insanın mutluluğu için doğal ve süreç içinde kendiliğinden şekillenmiştir.

Parçada anlatılanlar, siyaset felsefesinin hangi temel problemine karşılık gelmektedir?

Siyaset felsefesinin temel sorularından birisi, İdeal düzenin varlığı problemidir. Bu sorun yüzyıllardır pek çok filozof tarafından ele alınmış olup, bazı filozoflar çeşitli nedenler öne sürerek ideal düzenin olamayacağını iddia etmişlerdir. Bunlar arasında Sofistler, anarşizm ve nihilizm bulunmaktadır. Diğer yandan ise belli kriterlere göre, ideal devleti oluşturmanın mümkün olabileceğini iddia edenleri görmemiz mümkündür.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi ideal düzenin varlığını kabul edenlerin kullandığı ölçütleri ifade eden kavramlardan birisi değildir?

Bireylerin oluşturduğu toplumdaki düzeni, bireysel vicdanlar sağlayamaz. Çünkü vicdanın zorlama ve yaptırım gücü yoktur. Bundan dolayı toplumsal yaşamda bireylerin ilişkilerini ve haklarını düzenleyen kurallara, yasalara ve bunları uygulayacak kurumlar üstü bir kurama gereksinim vardır. Buna göre devlet, amacı sosyal düzenin, adaletin, toplumun iyiliğinin sağlanması olan, belli bir toprak parçası üzerinde yerleşmiş bir insan topluluğuna dayanan ve bu topraklar üzerinde bulunan her şey üzerinde nihai meşru kontrole sahip olan bir organizasyondur.

Parçadan hareketle aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılır?