10. Sınıf Türk Edebiyatı Test 7

13. ve 14. yüzyıllarda gelişmeye başlayan Oğuz Türkçesi yazı dili ile dinî-tasavvufi olduğu kadar din dışı konularda da ürünler verilmeye başlanmıştır. Anadolu sahasında din dışı konularda şiir yazan ilk Divan Edebiyatı sanatçısıdır. Alaaddin Keykubat adına 20.000 beyitlik “Selçuklu Şehnâmesi” yazdığı bilinen sanatçının bu eseri günümüze ulaşmamıştır. Divan Edebiyatı’nın ilk sanatçısı kabul edilir.

Bu parçada edebî kişiliği ile ilgili bilgiler verilen sanatçımız aşağıdakilerden hangisidir?

Aşkın âşıklar öldürür

Aşk denizine daldırır

Tecelli ile doldurur

Bana seni gerek seni

Bu şiirle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

I. Allah aşkını dervişlere sunan kişi; şeyh, mürşit

II. Bütün varlığın tek olması

III. Nefis mertebelerini tamamlayıp kemale ermiş kişi

IV. Nefsini ıslah edip Allah’ın razı olacağı mertebeye ulaşma

Numaralanmış yargılarda aşağıdaki tasavvuf terimlerinden hangisiyle ilgili bilgi verilmemiştir?

Aşağıdakilerden hangisi Oğuz Türkçesinin Anadolu’daki ilk ürünlerinde görülen temalardan değildir?

I. Tasavvufi halk edebiyatının ve ilahi türünün en büyük sanatçısıdır.

II. Eserlerinden Arapça ve Farsçaya hâkim olduğu görülür, buradan güçlü bir medrese eğitimi aldığı anlaşılmaktadır.

III. Şiirlerinde hece ölçüsünün yanında aruz ölçüsünü de kullanmıştır.

IV. Kutadgu Bilig adlı eseri aruz ölçüsü ve mesnevi nazım biçimiyle yazılmış, 573 beyitten oluşmuştur.

V. Oğuz Türkçesinin yalnız konuşma dili olarak kullanıldığı yüzyılda bu dille en güzel şiirlerin söylenebileceğini eserleriyle kanıtlamıştır.

Numaralanmış cümlelerden hangisi Yunus Emre için söylenemez?

• Edebiyatımızda tuyuğ nazım şeklinin kurucusu sayılmaktadır.

• Eserlerini Arapça, Farsça ve Türkçe kaleme alan sanatçı Azeri Türkçesini kullanmıştır.

• Kadılık ve vezirlik görevinden sonra Sivas’ta hükümdarlığını ilan edip kendi adına bir devlet kurmuş ve 18 yıl kadar sultanlık yapmıştır.

Bu özellikler aşağıdaki sanatçılarımızdan hangisine aittir?

Yukarıda sanatçı ile eserler arasında eşleştirme yapıldığında hangi sanatçı dışarıda kalır?

I. Bulmışum Hakk’ı “Enel-Hak” söylerim Hak benim Hak bendedir Hak söylerim Tasavvuf inancını yukarıdaki dizelerdeki gibi cesur ve taşkın bir şekilde dile getirmesi sebebiyle Halep’te derisi yüzülerek idam edilmiştir. (Seyyid Nesimî)

II. Mevlana’nın büyük oğludur. İyi bir öğrenim görmüş ve kuvvetli bir medrese tahsilinden geçmiştir. Mevlevîlik tarikatını sistemleştirerek ona bir tarikat kimliği kazandıran sanatçı, hayatı boyunca bu tarikatı yaymaya çalışmıştır. Farsça ve Türkçe şiirler kaleme almıştır. ( Sultan Veled)

III. Anadolu’nun Türkleşmesi ve Müslümanlaşmasında şiirleri ile büyük hizmeti olmuştur. Merkezinde aşk ve hoşgörü olan ilahileri ile gönüllere girmeyi bilmiş, tasavvuf yoluyla dinî yaşantıyı Anadolu halkına benimsetmiştir. İlahi türünün en önemli sanatçısıdır. (Kadı Burhanettin)

IV. Gezgin bir derviş olarak Anadolu’nun birçok yerini dolaşmıştır. Hayatı hakkında kesin bilgiler yoktur. Hem hece hem de aruzla şiirler yazan sanatçının şiirleri dinî, ahlaki, sofiyane ve didaktik özellikler göstermektedir. Yusuf u Züleyha adlı mesnevisi ile tanınır. (Şeyyad Hamza)

V. Feridüddin Attar’ın Mantıku’t Tayr adlı eserini Türkçeye çevirmiştir. Türk dilinin önemsenmemesinden şikâyetçi olmuştur. Yunus Emre’nin etkisinde kalan sanatçı, hem aruz hem hece ölçüsüyle şiirler yazmıştır. (Âşık Paşa)

Oğuz Türkçesinin Anadolu’daki ilk ürünlerini veren sanatçılar hakkında numaralanmış açıklamalardan hangisi yanlıştır?

Aşağıdakilerden hangisi Mevlana ile ilgili olarak söylenemez?

Pir Sultan Abdal şâhımız

Hakk’a ulaşır yolumuz

On iki imam katarımız

Uyamazsın demedim mi

Bu dörtlükle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Su gibi kanumu toprağa kardun

Ne sanursın garîbün kanı yok mu

Cemâl-i hüsnüne mağrûr olursun

Kemâl-i hüsnünün noksânı yok mu

Begüm Dehhâni’ye ölmezden öndin

Topuna irmegün imkânı yok mu

Bu dizelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Gazelin konu bakımından benzerine, sözlü edebiyatta —-, halk edebiyatında ise —- denir.

Bu cümlede boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?