10. Sınıf Türk Edebiyatı Test 4

(I) Hunlar tarafından dikilen Yenisey Yazıtları’nın büyük bir bölümü yukarı Yenisey vadisinde 200 kilometrelik uzanan mesafede toplanmaktadır. (II) Bugün toplam sayısı 250 civarında olan runik harfli bu Türkçe yazıtlar genellikle birkaç satırlık kalıp sözcüklerden oluşmaktadır. (III) Moğolistan’daki Türk yazıtlarına nazaran lirizmden ve anlatım zenginliğinden uzaktır. (IV) Bu yazıtların hemen hepsi ölen bir Türk beyinin ardından genellikle de onun ağzından çıkan sözcüklerle yazılmıştır.(V) Yazıtlar V-IX. yüzyıllarda Türkçenin işlek bir şekilde yazıya geçirildiğinin bir kanıtıdırlar.

Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?

Aşağıdakilerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?

(I) Dil özellikleri ve söz varlığı itibariyle gelişmiş ve zengin bir dildir. (II) Kelimelerin büyük bir kısmı dönemin kültürünü ve hayat tarzını yansıtan somut kelimelerdir. (III) Eş anlamlı kelimelerin varlığı ve aynı kökten türemiş kelimelerin çokluğu işlenmiş bir dil olduğunun göstergesidir. (IV) Bilge Kağan ve Tonyukuk Abideleri’nden günümüze kadar gelen kelime olmamıştır. (V) Dilin işlenmişliğinin bir göstergesi olan soyut kelime sayısı %30 civarındadır.

Göktürk metinlerinden hareketle yazı dili ile ilgili yukarıdakilerden hangisi söylenemez?

Tanrı güç verdiği için babam kağanın askeri kurt gibi idi. Düşmanı koyun gibiydi. Doğuya ve batıya sefer edip derledi, topladı. Hepsi yedi yüz er oldular. Yedi yüz er olup devletsizleşmiş, kağansızlaşmış milleti, cariye olmuş, kul olmuş milleti, Türk töresini yitirmiş milleti atalarımızın yasasına göre oluşturdu, yetiştirdi.

Bilge Kağan Yazıtı’ndan alınan bu metinden hareketle dönemle ilgili aşağıdaki çıkarımlardan hangisi yapılamaz?

(I) Orhun Yazıtları, 8. yüzyılın ilk yarısında Göktürk Devleti’nin kurulduğu Orta Asya’nın doğusundaki Orhun ve Selenga Irmakları boyunca dikilmiştir.(II) Göktürk alfabesiyle yazılmış olan bu yazıtların bir yüzü Çincedir. (III) Bu yazıtlar Göktürk Devleti’nin kurucularından Bilge Kağan, İlteriş Kağan ve Vezir Tonyukuk adına dikilen kitabelerdir.(IV) Bilim dünyasına ilk kez 1730 yılında İsveçli Strahlenberg tarafından tanıtılan bu yazıtlar, 1893 yılında Danimarkalı bilgin Thomsen tarafından okunmuştur.(V) Edebî bir üsluba sahiptir.

Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?

Orhun Abideleri ile ilgili verilen aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?

Orhun Yazıtları’nda aşağıdakilerin hangisinden söz edilmemiştir?

Türk milleti için gece uyumadım, gündüz oturmadım. Küçük kardeşim Kül Tigin ile iki şad öle yite kazandım… Ben kendim kağan oturduğumda her yere gitmiş olan millet öle yite, yaya olarak, çıplak olarak dönüp geldi… Ondan sonra, Tanrı bağışlasın, devletim var olduğu için kısmetim var olduğu için, ölecek milleti diriltip besledim. Çıplak milleti elbiseli, fakir milleti zengin kıldım…

Bu parça aşağıdaki eserlerin hangisinden alınmış olabilir?

Göktürk Kitabeleri ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Uygur Dönemi’ne ait yazılı metinlerin özellikleriyle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Tahminen 930 yılında, Göktürk harfleriyle Mani muhitinde yazılmış önemli bir eserdir. İçinde dine ait unsurlar bulunmakla beraber dinî bir eser değildir, bir fal kitabıdır. Her biri ayrı bir fal olarak yorumlanan 65 paragraftan meydana gelmiştir. Son derece ilgi çekici bir yapısı ve üslubu vardır. Her fal “Şöyle biliniz, iyidir.” veya “Şöyle biliniz, kötüdür.” şeklinde bir hükümle bitmektedir. Bu küçük eserde çeşitli âdetler, inanışlar ve masal unsurları da yer almakta, günlük dilin kelimeleri de bolca kullanılmaktadır.

Bu parçada tanıtılan eser aşağıdakilerden hangisidir?

Uygur Dönemi metinlerine ait olarak verilen aşağıdaki açıklamalardan hangisi ayraç içindeki eserle uyuşmamaktadır?