10. Sınıf Türk Edebiyatı Test 15

İslam uygarlığı çevresinde bazı olaylar, mısraları kendi arasında kafiyeli beyitlerden oluşan manzumelerle işlenmiştir. Bu nazım biçiminin ilk örneğini ise Türk Edebiyatında Yusuf Has Hacib vermiştir.

Bu parçada tanıtılan nazım biçimi aşağıdakilerden hangisidir?

Bunlar giderken bir yaylaya geldiler. Gördüler ki bir çoban koyun güder. Kerem, Sofu ‘ya eyitti:

– Gel şu çobandan sevdiğimi sorayım, deyip yanına geldi:

– Bu taraftan bir Keşiş geçti mi? dedi.

Çoban dahi:

– Bana bir türkü söylersen haber veririm, dedi.

Kerem:

– Pekâlâ deyip aldı sazı eline, bakalım ne dedi?

Aldı Kerem:

Eğlen çoban eğlen haber sorayım

Dudu dilim Kayseri’ye vardın mı

Mecnun oldum varam soram bulayım

Aslı Han’ım Kayseri’ye vardın mı

Bu parçadan hareketle halk hikâyelerinin yapısıyla ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

Gül kız titredi ve dedi: “Ey başımın bahtı, gönlümün tahtı, dünya gözüyle bu kadar olsun birbirimizi gördük ya, gayrı kerem eyle… Kaderimizde varsa bir gün olur, allı pullu günlere erişiriz.”

Mirza gafil, bir rüyadan ayılır gibi olup “A gül yüzlüm, gül benizlim! Kerem edecek ne var bunda? A cevahir sözlüm, bu ayrılık bana ölümden beter… Bari ben ‘Kerem’ olayım, sen de ‘Aslı’. Kerem senin ağzından çıktı. Bu ad bana bergüzarın olsun.

Bu metnin teması aşağıdakilerden hangisidir?

Halk hikâyeleriyle ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

Aşağıdaki şair-eser eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?

Meğer bir gün ki âteş-i pâre-i Necd

Şerer pervanesi Mecnûn-ı pür vecd

Siyeh-mest-i şarâb-ı hayret olmış

Kararmış gözleri Leylî’yle dolmış

Dolaşdurmış perîşân seyr-i râha

Tutulmış kendüsi çün dâm-ı mâha

Bu anlatmaya bağlı edebî metnin dil ve anlatım özellikleri dikkate alındığında aşağıdaki şiir geleneklerinden hangisini temsil ettiği söylenebilir?

Sabır gerek sana her hâl içinde

Sabırsuz kimse kalur kâl içinde

Ki her kimde olursa sabr hâli

Olısar hayr ile anun me‘âli

Bırak cümle işi kıl sabr u tedbîr

Eren gönlinde olur sabrıla yir

Aşağıdakilerden hangisi Yunus Emre’nin sabırla ilgili düşüncelerini aktardığı bu parçayı manzum olarak kaleme alma gerekçesi olamaz?

Aşağıdakilerden hangisi tür bakımından bir halk hikâyesi örneği değildir?

Kim vardır Arab’da bir kabîle

Müstecmi-i haslet-i cemîle

Serlevha-i dfter-i fütüvvet

Serhayl-i arab Benî Muhabbet

(Arabistan’da, güzel huyları, kendinde toplamış olan ve adı asalet, cömertlik defterinin başında yazılı bulunan bir kabile vardı. Bu kabile Arap kavminin başı olan Beni Muhabbet boyu idi.)

Aşağıdakilerden hangisi bu dizelerin ahenk özelliklerinden biri değildir?

• Türkçe kaleme alınmış mevlidlerin ilki ve en meşhurudur.

• Klasik Türk edebiyatında bir şairin beş mesnevisinden oluşan bütüne verilen addır.

• Mesnevilerde asıl konuya geçiş ifadesidir.

• 16. yüzyılda yetişmiş mesnevi yazarlarından biridir.

Bu bilgileri karşılayan sözcükler aşağıdakilerden hangisinde bir arada verilmiştir?

Durma sefer et diyâr-ı Kalb’e

Cân baş ko reh-güzâr-ı Kalb’e

Ol şehrde kimyâ olurmuş

Yolda belî çok belâ olurmuş

Bin başlı bir ejderi münakkaş

Mumdan gemi altı bahar-ı âteş

Bin yıllık yol harâbe-i gam

Anın ötesi sarây-ı mâtem

(Durma, kalp ülkesine sefer et, kalbe giden yolda canını ver. Altın yapma becerisi o kentte öğrenilirmiş. Evet, yolda da çok belâlar çıkıverirmiş. Bin başlı bir ejderha, gövdesi de nakışlı, ateş denizinde yüzen mumdan bir gemi varmış. Bin yıllık yolmuş gam yıkıntıları, onun ötesinde de matem sarayı.)

Bu parçayla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?