10. Sınıf Dil ve Anlatım Test 18

Kelimelerin kökeni, hangi dilden Türkçeye girdiği ayrı bir konudur. Dili kullananlar şu veya bu kelimenin kökeni nedir diye düşünmezler. Mesela, “Domatesi kaça aldınız?” “Ampul bulabiliyor musunuz?” “Hava ne kadar da sıcak!‘’ diye konuşurken “domates, kaç, almak, ampul, bulmak, hava, ne, kadar, sıcak” kelimelerinin kökenini düşünmeyiz. Kelimelerin kökenini düşünmek, dili kullananların değil, araştıranların işidir.

Bu parçanın anlatımı için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Aşağıdaki metinlerden hangisi tartışmacı anlatımla yazılmamıştır?

Kanıtlayıcı anlatımla oluşturulan metinler de yazar, düşüncesini kabul ettirmek için aşağıdaki yöntemlerden hangisine başvurmaz?

Ders, bilim, masal ya da faydalı bilgi olarak öğrenilen tarihin gereksiz olduğunu ileri sürecek değilim. Ama tarih yalnız bu ise onsuz yaşamak da mümkündür. Bize gerekli olan tarih bilgisinden çok, tarih düşünüşü ya da yeni bir deyimle tarih bilincidir. Bu iki şey birlikte gider diyeceksiniz. İlle de öyle değil. Tarih her zaman vardı. Tarih anlayışı ise Avrupa’da bile yeni zamanlara kadar yoktu.

Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

İnsanlar bilim üzerinde anlaşabilirler. Çünkü düşünce, ancak bütün insanlar onun üzerinde anlaştıkları zaman bilimsel olur. Öyle ama bilim için çalışmak, insanlık için çalışmak anlamına gelir mi? Bilim alanındaki her buluş, yeni bir durumla karşı karşıya getirir insanları. Bu buluşun yararlı olduğu üzerinde ittifak etmek için meydana gelen yeni durumun eskisinden daha iyi, eskisine üstün olduğunu görmek gerekir.

Bu parçanın yazılış amacı aşağıdakilerden hangisidir?

Her ad neyin adıysa onun yerini tutar. “Ekmek” sözcüğünün çiğnenen, yutulan, sindirilen bir nesne, karın doyuran bir besin olduğunu bilmeyen yoktur. Ama “ekmek” sözcüğü pek çok durumda gerçek ekmeğe erişmeyi sağlamaz mı? Yer tutuculuk özdeşlik değildir; tam tersine ayrı oluşu gerektirir, yalnız öyle bir ayrılık ki, iki ayrı görünümün önemli bazı noktalarda değişi tokuşunu engellemekten çok, temellendirir.

Bu parça için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

I ve II. parçanın anlatımının karşılaştırılmasıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Orhun ve Yenisey Yazıtları, Türkçenin bugüne değin ele geçen ilk yazılı belgeleri olma özelliğini taşımaktadır. Uzmanlar ortalama sekiz yüz sözcüğün kullanıldığı bu yazıtlarda dilin hayli işlenmiş olmasından yola çıkarak Türkçenin çok eski dillerden biri olduğu görüşünde birleşmişlerdir.

Bu parçanın anlatımında aşağıdaki anlatım tekniklerinden hangisi kullanılmıştır?

I. Birtakım bilgilerin verilmesi

II. Örnekleme, karşılaştırma ve tanımlama gibi tekniklerden yararlanılması

III. Hayal gücünün ürünü olması

IV. Bir olay örgüsü etrafında şekillenmesi

V. Coşku ve heyecanı dile getirmesi

Numaralanmış yargılardan hangi ikisi “kanıtlayıcı-öğretici-açıklayıcı ve tartışmacı’’ anlatım için ortaktır?

Kanıtlayıcı anlatımla öğretici anlatımın karşılaştırılmasıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?