11.Sınıf Felsefe Test 8

Berkeley; görünüş ve gerçeklik ikilemi sorununu ele aldığında, varlığı algı yoluyla temellendirmek istemiştir. Dış dünyanın gerçekliğini; zihin tarafından algılamayla temellendiren Berkeley için; duyum ve deneyim dışında bir hakikatten söz edilemez. Ancak Berkeley’in aksini savunan görüşün argümanına bakılırsa; “benim göremiyor olduğum şeylerin var olma ve olmama olasılığı, aslında aynı doğruluk değerine sahiptir”. Bu durumda tek tip bakış açılarından kaçınmak gerekir.

Paragrafta Berkeley’e yapılan eleştiri aşağıdakilerden hangisidir?

I. Varlığın özü maddedir – Materyalizm
II. Gerçek varlık yoktur – Nihilizm
III. Varlık görünenlerdir – Fenomenoloji
IV. Varlık birbirine indirgenemez iki tözden oluşur – Monizm
V. Kesin varlık idealardır – Septisizm
Yukarıda verilen eşleştirmelerden hangileri yanlıştır?

Aristotales’e göre varlık yapısı gereği, madde ve formdan oluşmaktadır. Örneğin “şu” diye işaret edebildiğimiz karşımda duran insan dışında, ayrı bir insanlık kavramının gerçekliğinden söz edemeyiz. Platon’un aksine, gerçekliği ayrı bir alemde aramak yerine; şu diye gösterebildiğimiz nesnelerin içindeki, formlarda aramamız gerektiğini savunmuştur. Buna göre, madde biçimlenmemiş bir yapıda iken, formlar onun biçimsel temel ilkesini oluşturmaktadır.

Buna göre, Aristoteles’in, varlık konusundaki düşüncelerinin Platon’dan temel farkı aşağıdakilerden hangisidir?

• Yol aynı olsa da, yokuş aşağı inerken yola dair düşüncemizle, çıkarkenki bakış açımız farklıdır.
• Nesnelerin kendisinden gelip, kendisine gittikleri ilk madde “ateş”tir.

Herakleitos’a ait verilen ifadelere bakıldığında, anlatılmak istenen temel düşünce aşağıdakilerden hangisidir?

Pythagoras, varlığın ne olduğuna dair, kendisinden önceki doğa filozoflarının, arkhe açıklamaları yerine, soyut diyebileceğimiz bir akıl yürütmeyle cevap vermek istemiştir. Sayıların içinde, mükemmellik olduğunu iddia etmiş, “Bir”den yola çıkarak varlığı açıklamıştır. Evrendeki düzeni, uyumu, oran ve ölçütü akıl yürütmeyle, sayılar üzerinden anlatmaya çalışmıştır.

Pythagoras’ın düşüncelerini aşağıdakilerden hangisi doğru ifade eder?

Elealı Zenon, felsefe tarihinde, paradokslar üzerine yaptığı yorumlarla tanınmaktadır. Mekanın sonsuz sayıda bölünebilirliğine göre düşünürsek; bir ok, hiçbir zaman hedefine ulaşamaz. Hiçbir zaman; bir tavşan, kaplumbağayı belli bir zaman aralığında geçemez. Gördüğümüzden emin olduğunuz algılar ve buna dayalı genellemelerimiz bizi yanıltmaktadır.

Zenon’un temel düşüncesi, aşağıdakilerden hangisidir?

“İnsanoğlu evrende olan biteni anlamak için; felsefe öncesi mitolojileri, ilkçağda doğa olayları üzerinden bir öz bulma çabasını, Ortaçağ boyunca yüce bir gücün kudretini gerekçe göstererek açıklamaya çalışmıştır. Rönesans sonrası ise aklı temel alan açıklamalara yönelim göstermiştir. Artık gerek teolojik, gerekse metafizik dönemler bitmiş, bilimin aydınlığında pozitif bir döneme geçilmiştir. Bu nedenle felsefede metafizik unsurlar artık önemini yitirmiştir.” diyen akım ve filozof aşağıdakilerden hangisidir?

Farabi, iki tür varlıktan söz etmektedir. Birincisi belirlenmiş, varlığını başka bir varlığın iradesine borçlu olan; Mümkün’ül Vücud, diğeri ise her tür varlığın var olma sebebi, mükemmellik ve sonsuzluğun yegane karşılığı olan Vacip’ül Vücud’tur. Vacip’ül Vücud, her tür eksiklikten arınmış olmakla birlikte, tamlığı ve birliği temsil etmektedir.

Buna göre aşağıdaki görüşlerden hangisi Farabi’nin varlık anlayışı ile bağdaşmamaktadır?

Beni bende demem, bende değilim,
Bir ben vardır bende, benden içeri.

Yunus Emre, bu beyitte varlık felsefesi bağlamında, varlığın özünü nasıl temellendirmiştir?

Aydınlanma, insanın kendi suçu ile düşmüş olduğu bir ergin olmama durumundan kurtulmasıdır. İnsanoğlu, Ortaçağ boyunca akıl anahtarlarının tek sahibi konumundaki kilisenin, varlık anlayışını sorgulamaksızın kabul etmek yerine, artık aklının anahtarını eline alarak, kullanma cesaretini göstermiştir. Fakat aşırı mekanik ve aklı kutsayan yeni yaklaşımlar nedeniyle, bu kez de, insanın duygu varlığı olduğu gerçeği yadsınmaya başlamıştır. Romantizm bu nedenle 18. yy da bilim ve aklın karşısına, duygu ve sanatı koyarak; yaratıcılıkta özgürlük ve coşkunluğu öne çıkarmıştır.

Parçada anlatılanlardan aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

J. P. Sartre’a göre “insan ne ise, o değildir, aksine ne değilse odur”. İnsanın var oluş sürecine başlamadan önce, belirlenmiş ve değişmez bir doğaya sahip olduğunu iddia etmek, onun özgür iradesine kota koymaktır. Varoluş sürecindeki insan; kendi seçtiği olanaklar varlığı iken “kendisi için varlık” konumundadır. Fakat bir kağıt parçası ise, onu tasarlayan iradenin dışında bir varlık alanı gösteremediğinden, “kendinde varlık” olarak nitelenmiştir.

Sartre’ın varlık felsefesi hakkındaki görüşlerinden aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir?