10. Sınıf Türk Edebiyatı Test 9

12-14. yüzyıl Anadolu Oğuz Türkçesinin bütün dil özelliklerini yansıtmasının yanında içinde yer alan sosyal, tarihî unsurlar bakımından da eşsiz bir eserdir. Oluştuğu dönemle ilgili aile yapısı, yönetim anlayışı, gelenek ve töreler, inançlar gibi zihniyet unsurları açısından da son derece zengin malzemeler barındırmaktadır.

Bu paragrafta tanıtılan eser aşağıdakilerden hangisidir?

Bu bakış açısı anlatıcıya büyük bir özgürlük alanı açar. Anlatıcı, anlattığı olayın her türlü ayrıntısını bilme hakkı elde eder, ayrıca kahramanlarının bütün planlarından, zihinlerinden geçenlerden haberdardır. İstediğinde geçmişe dönebileceği gibi, ileride olacakları da bilir.

Bu parçada sözü edilen kavram aşağıdakilerden hangisidir?

I. Metin ve zihniyet

II. Yapı (olay örgüsü, kişiler, mekân, zaman)

III. Tema

IV. Düzyazı

V. Anlama ve yorumlama

Yukarıdakilerden hangisi anlatmaya bağlı metinleri inceleme yöntemi içerisinde yer almaz?

Seyyit andan taşra çıktı. Frenk oğlunun elbisesini giymiş (olarak) sürdü, Simbat lâ’inin sarayına geldi. Gördü ki içmiş mest olmuş laflar urur. Eydür:

− Erte aşağı ineyim… Ne Battal koyam ne halifesin koyam! Her kim elime gelirse öldüreyim. Göreyim Battal’ın Tanrısı bana neyler! Andan mest olup yattı, uyudu. Kullar dağıldı. Seyyit, bir karanlıkça yerde kaldı. Sabreyledi, âlem düşmanlardan boşalınca hemen Allah’a sığınıp Simbat’ın üstüne geldi. Meğer başucunda bir Hindî kılıç vardı, aldı. Dahi, Simbat uyurdu. Hemen lâ’in gözün açıp banlayu eydür:

− Sen kimsin?

Seyyit eyitti:

− Seyyit Battal Gazi’yim… Tez iman getir! Yoksa sen bilirsin!

Battalname’den alınan bu bölümle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Aşağıdakilerden hangisi Dede Korkut Hikâyeleri’nde yer almaz?

Divan edebiyatında hikâye anlatma ve dinleme ihtiyacını gideren nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir?

Boğanın başını kesti. Oğuz beyleri gelip oğlanın başına toplandılar, “Aferin” dediler. Dedem Korkut gelsin, bu oğlana ad koysun, beraberine alıp babasına varsın, babasından oğlana beylik istesin, taht alıversin dediler. Çağırdılar. Dedem Korkut gelir oldu. Oğlanı alıp babasına vardı. Dede Korkut oğlanın babasına söylemiş, görelim hanım ne söylemiş:

Der:

Hey Dirse Han beylik ver bu oğlana

Taht ver erdemlidir

Boynu uzun büyük cins at ver bu oğlana

Biner olsun hünerlidir

Ağıllardan on bin koyun ver bu oğlana

Etlik olsun erdemlidir

Dede Korkut Hikâyeleri’nden alınan bu bölümle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

I. Uyak düzeni gazelle aynıdır: aa, ba, ca …

II. Aşk, tasavvuf, savaş, kahramanlık gibi çeşitli konular işlenir.

III. Divan şiirinde olay ağırlıklı konuların işlendiği bir türdür.

IV. Divan şiirinin en uzun nazım biçimidir.

V. Beyitler arasında anlam bütünlüğü vardır.

Numaralanmış seçeneklerden hangisi mesnevinin özelliklerinden değildir?

• Cemşîd ü Hurşîd

• Kutadgu Bilig

• Leylâ vü Mecnûn

Yukarıdaki eserler hangi nazım biçimiyle yazılmıştır?

• Battalname’nin devamı kabul edilir.

• 12. yy’da sözlü olarak şekillenmiş 13. yy’da yazıya geçirilmiştir.

• Anadolu’nun fethinin ve bu fethi gerçekleştiren kahramanların anlatıldığı bir destandır.

• Tarihçiler için kaynak eserlerden sayılmıştır.

• İlk defa Anadolu Selçuklu Sultanı İkinci İzzeddin Keykavus’un emriyle İbn-i Alâ tarafından derlenmiştir.

Bu bilgiler ışığında tanıtılan eser aşağıdakilerden hangisidir?

I. Cemşîd ü Hurşîd, Ahmedî tarafından İranlı şair Selman-ı Sâveci’nin 1500 beyitlik eserinin genişletilmiş bir tercümesidir.

II. Çin hükümdarının oğlu Cemşîd ile Rum kayserinin kızı Hurşîd arasındaki aşk macerasını anlatır.

III. “Mesnevi” nazım biçimiyle yazılmış, yaklaşık beş bin beyitten oluşmuştur.

IV. Cemşîd ü Hurşîd İslam etkisinde gelişen Türk edebiyatı ürünlerindendir.

V. Türk edebiyatındaki ilk mesnevi örneği kabul edilir.

Yukarıdaki numaralanmış seçeneklerden hangisi Cemşîd ü Hurşîd için söylenemez?

I. Divan şiirinde olay ağırlıklı konuların işlendiği nazım şekline kaside denir. ( )

II. Dede Korkut Hikâyeleri’nin hem yazarı hem de kahramanı Dede Korkut’tur. ( )

III. Dânişmendname’de Oğuz Türkçesi kullanılmıştır.( )

Numaralanmış yargılardan doğru olanlara (D), yanlış olanlara (Y) yazıldığında doğru sıralama aşağıdakilerden hangisidir?