10. Sınıf Türk Edebiyatı Test 5

(I) Türk yazı dilinin tarihî sürecinde Orta Türkçe Devri’nin varlığını kabul edenler, XI. yüzyılda Eski Uygur Türkçesinin dışında yeni bir yazı dilinin oluşmasını ve İslamiyet’in kabulü ile yeni bir kültür ve medeniyetler çerçevesi içine girişimizi esas alırlar. (II) Bu yüzyıldan itibaren birtakım göçlerle Türk coğrafyasının genişlemesi ve bu yeni bölgelerde yeni yazı dillerinin oluşmaya başlaması, Orta Türkçe Dönemi’nin başlangıcına yol açan olgular sanılmaktadır. (III) Oğuz Türklerinin Altınordu, Kıpçak Türkleri’nin Anadolu sahasına yerleşmeleri bu dönemde gerçekleşmiştir. (IV) Türk dili ile yazılmış ilk İslamî eserler bu dönemde kaleme alınmıştır. (V) Müslüman Türkler arasında Arap alfabesi kullanılmaya başlanmıştır.

Geçiş Dönemi ile ilgili yukarıdaki cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?

Aşağıdakilerden hangisi Türklerin İslamiyet’i kabul ettikten sonra sosyal, kültürel ve siyasi hayattaki değişimine örnek gösterilemez?

I. Hece ölçüsünün yanında aruz ölçüsü de kullanılmıştır.

II. Yabancı dillerin metin üzerindeki etkisi artmıştır.

III.İslami kavramlar eserlerde yer bulmaya başlamıştır.

IV. Şiirlerde dörtlüklerin yerini beyitler almıştır.

V. Öğretme ve yönlendirme ön plandadır.

Numaralanmış cümlelerde ifade edilen bilgilerden hangisi Geçiş Dönemi’ne ait değildir?

I. Yusuf Has Hacib tarafından Anadolu sahasında yazılmış bu eser İslami Türk edebiyatının ilk büyük ürünüdür

II.Esere Çinliler “Edebü’l-Mülük”, İranlılar “Şehname-i Türki” adını vermişlerdir. Bu bilgi eserin geniş bir coğrafyaya yayıldığının kanıtıdır.

III. Hakaniye Türkçesiyle yazılmış eser eski Türk töresinin bilinmesinde eşsiz bir kaynak konumundadır.

IV.Mesnevi nazım şekliyle kaleme alınmıştır.

V. Türk edebiyatında aruz vezninin uygulandığı bilinen ilk eserdir.

Numaralanmış cümlelerin hangisinde Kutadgu Bilig’le ilgili yanlış bir bilgi verilmiştir?

Aşağıdakilerden hangisi İslamiyet’in kabulü ile Türk toplumunda görülen değişikliklerden biri değildir?

Aşağıdaki cümlelerden hangisi Türk dili ve edebiyatı üzerinde İslamiyet’in etkisini ortaya koyan bir yargı değildir?

I. Kaşgarlı Mahmud’un 12. yüzyılda kaleme aldığı Türk dilinin bilinen ilk sözlüğüdür. II. Türkçenin dil özellikleri hakkında bilgiler vermesi gibi özellikleriyle Divanü Lügati’t-Türk, sözlük olması dışında bir gramer kitabıdır. III. Çeşitli Türk Boylarından derlenmiş bir ağızlar sözlüğü karakterini de taşımaktadır. IV. Eserdeki Türkçe kelimelerin anlamları ve kullanımları için örnek cümlelere, atasözlerine, şiir parçalarına yer vermesi, eseri Türkolojiyle ilgili ansiklopedik bir eser hâline getirmektedir. V. Türk kültürü, Türk tarihi, Türk coğrafyası gibi konular hakkında yer alan bilgilerle eser Türklük araştırmaları için kaynak niteliği kazanmıştır.

Divanü Lügati’t-Türk ile ilgili numaralanmış cümlelerde verilen bilgilerden hangisinde yanlışlık yapılmıştır?

Birincisi Kutadgu Bilig’ten, ikicisi Atabetül Hakayık’tan alınan bu metinlerin ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir?

Kaşgarlı Mahmut, Arapların kolay anlamaları amacıyla Türkçe kelimeleri Arapçada olduğu gibi sülasiler, rübailer, hümasiler şeklinde sınıflandırmıştır. Böylece kelimeler Arapçada olduğu gibi ünsüzlerin sayısı nispetinde vezin kalıplarına ayrılmıştır. Eserin tertibini Arapçanın kurallarına benzer şekilde yapmış olmasına rağmen imla konusunda Arap geleneğine uymamıştır. Kullandığı Türkçeye has imla sistemi ile kelimelerin doğru telaffuzlarını korumaya çalışmıştır. Kaşgarlı Mahmut, Türkçeye başka dillerden girmiş kelimeleri ve Türkçe olup kullanımdan düşmüş sözcükleri eserine almadığını belirtmektedir.

Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?

Kutadgu Bilig dört kavramı temsil eden dört şahsın kar- şılıklı konuşmaları ve yaşadıkları bazı olayların hikâyesi şeklinde düzenlenmiştir. Bazı kavramları temsil eden dört şahsa yer verdiği için alegorik bir eserdir. eserdeki şahıslardan hükümdar Kün Togdı —-, vezir Ay Toldı —-, vezirin oğlu Ögdilmiş —- ve Ögdilmiş’in arkadaşı Odgurmuş —- kavramlarını temsil eder.

Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir?

Aşağıdakilerden hangisi XI. ve XII. yüzyılda yazılan eserlerin dilinde meydana gelen değişimin ana nedenidir?