10. Sınıf Türk Edebiyatı Test 11

I. Mende Mecnûn’dan füzûn âşıklık isti’dâdı var

Âşık-ı sâdık menem Mecnûn’un ancak adı var

(Bende Mecnun’da olduğundan daha fazla âşıklık kabiliyeti var. Gerçek âşık benim Mecnun’un sadece adı var.)

II. Nigeh-i çeşm-i çü şehbâz nümûn oldu bana

Tâir-i rûh-ı kuds sayd-ı zebûn oldu bana

(Sevgilinin gözünün bakışı bana doğan kuşu gibi olunca kutsal ruh kuşu bana aciz bir av gibi geldi.)

III. Çemende cûy-veş bu cüst-ü-cûlar hep senünçündür

Miyân-ı bülbülânda güft ü gûlar hep senünçündür

(Gül bahçesinde bu arayıp sormalar hep senin içindir. Bülbüller arasındaki bu dedikodular hep senin içindir.)

IV. Sen verirsin âriyet bu can-ı mahzûnu bana

Senden ayrılmak hemân ölmektir ey huri bana

(Ey kâtil sevgili! Bu hüzünlü canı sen bana ödünç vermiş- sin. Senden ayrılmak, bana hemen ölmek demektir.)

V. Âb-ı hayât-ı lâ’lüne ser-çeşme-i cân teşnedür

Sun cür’a-i câm-ı lebün kim âb-ı hayvan teşnedür

(Dudağının hayat verici suyuna can pınarı susamıştır. Dudağının kadehinden bir yudum sun, ona âb-ı hayat bile susamıştır.)

Bu dizelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Bir benim gibi ciğer-dâr ehl-i tab olmaz dahi

Cevher-i tîg-i kazâ-yı nâgehânîdir sözüm

(Benim gibi yürekli, yetenekli bir daha bulunmaz. Çünkü sözüm ansızın vuku bulan kaza kılıcının süsüdür.)

Bu dizelerden hareketle şairin fikrî ve edebî yönü hakkında aşağıdakilerden hangisi çıkarılabilir?

I. Dostum âlem senün-çün ger olur düşmen mana

Gam degül zîrâ yetersin dost ancak sen mana

(Dostum eğer senin yüzünden herkes bana düşman olursa üzülmem. Çünkü dost olarak yalnız sen bana yetersin.)

II. Kulan tükel kamıttı

Akak sukak yumuttı

Yaylag tapa emitti

Tizig turup sekrişür

(Bahar yaban atlarını iyice coşturdu, dağ keçilerini ve geyikleri bir araya getirdi, bunlar otlamak için yaylalara yöneldiler, sıra sıra dizilip hoplayıp zıplıyorlar.)

Numaralanmış şiirlerin ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir?

Dil ve anlatım özelliklerinden hareketle aşağıdaki şiir parçalarından hangisinin divan şiiri geleneğinde yazıldığı söylenebilir?

Kaynağı Arabistan coğrafyası olan hikâyede Beni Amir kabilesinden içli bir şair olan Kays anlatılmaktadır. Onun, sevgilisi Leyla için söylediği şiirler sonradan derlenmiş, şiirleri açıklamak üzere yapılan yorumlar, bunlara eklenen türlü söylentiler kıssayı olgunlaştırmıştır. Halk arasında yayıldıkça değişen bu kıssa gittikçe efsaneleşmiş, Mecnun sanı verilen Kays, âşıklığın timsali olmuştur.

Arap, Fars ve Türk edebiyatında çokça işlenen bu konunun nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir?

Aydınlı Visali, klasik Türk şiiri içinde sade Türkçe ile şiir yazma akımını temsil şairlerden biridir. Aruzla, klasik edebiyatın kurallarına uyarak fakat yalın Türkçe ile şiirler yazmıştır.

Bu parçadan hareketle aşağıdaki beyitlerden hangisinin Aydınlı Visali’ye ait olduğu söylenebilir?

Numaralanmış eserler karşılarındaki şairlerle eşleştirildiğinde hangi isim dışarıda kalır?

Divan şiirinde ana eksen aşktır. Hem ilahi hem de beşerî boyutta aşk, birçok beytin temelini oluşturur. Divan şairi, bir âşık gibidir. Buna mukabil sevgili her zaman nazlıdır, vefasızdır, âşığa cevr ü cefa etmekten hoşlanır ve daima başkalarına ilgi gösterir. Aşk, çaresi bulunmayan bir derttir ancak feleğin sillesini yemiş olan âşık, bu dert ve ızdırabın bitmesini istemez.

Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisi divan şiirinde işlenen konulardan biri olamaz?

Nedür bu handeler bu işveler bu nâz u istiğnâ

Nedür bu cilveler bu şiveler bu kâmet-i bâlâ

Bu dizelerin ahenk özellikleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Aşağıdakilerden hangisi kasidenin bölümlerinden biri değildir?